Geschiedenis
Rond 1555 was Patones een gehucht van zeven huisjes, waar men leefde van vee en wol. Het viel toen onder Uceda, tegenwoordig in de regio Guadalajara. Langzamerhand zou het dorpje echter groeien -in 1750 telde het ongeveer 50 huizen- en zelfs geheel zelfstandig worden, met een eigen gemeentehuis, kerk en school.
Tegen 1850 werd er in de buurt, in het dal van de Jarama-rivier, een dam aangelegd, de zg. 'Pontón de la Oliva'. Die moest voor watertoevoer naar de groeiende stad Madrid zorgen. In de buurt van die dam werden al gauw huizen gebouwd omdat er een weg langs werd gebouwd, die nog altijd Torrelaguna met Torremocha verbindt. In 1940 betekende dat het begin van de grote leegloop van Patones, waardoor 'Patones de Abajo' (van Beneden) ontstond. Het oude Patones werd vanaf dat moment 'Patones de Arriba' (van Boven) genoemd. In de jaren 60 zou die leegloop bijna compleet zijn -in 1971 woonden er nog maar 12 mensen in het oude Patones.
De koning van Patones
Er wordt vermoed dat het oude Patones een germaanse afkomst heeft. Inwoners spraken er volgens de 19de eeuwse geschiedkundige Antonio Ponz een dialect met een duidelijk gotische invloed en de geschiedkundige Juan Ortega Rubio gaf rond 1921 aan dat men er veelvuldig sprake was van blond haar en blauwe ogen. Dat kan wijzen op afstamming van de Visigoten, en in het bijzonder waarschijnlijk van een volk dat de 'Patones' genoemd werd. Het schijnt dat die binnen hun groep een koning kozen, waarvan de titel van vader op zoon erfelijk was. Die traditie moet tijdens de Moorse overheersing in stand zijn gehouden.
Er bestaan geen geschriften uit die tijd over, en als die ooit bestaan hebben dan zouden ze bewaard zijn geweest in de archieven van Uceda, die helaas tijdens de Spaanse Burgeroorlog vernietigd werden. Wat we nog wel hebben zijn teksten, die later tot stand zijn gekomen, en waarin gewag wordt gemaakt van een 'Rey de Patones' (Koning van Patones), die bestaan moet hebben tot op zijn minst 1653. In dat jaar verzocht deze namelijk volgens de eerder genoemde Antonio Ponz aan Kardenaal Moscoso (1589-1665) om de bouw van een kerkje in Patones. Anderszijds bestaat er een legende, die vertelt dat een koning van Patones een brief liet overhandigen aan Filips II, die begeleid werd met de woorden 'Del Rey de Patones al Rey de España' (Van de koning van Patones aan de koning van Spanje).
De koning van Patones moet in de strikte zin echter niets dan een wijze oude man zijn geweest, die de belangen van de andere inwoners van het dorp behartigde en die zijn positie aan zijn zoon overgaf. Aan die erfelijkheid zou in de 18de eeuw zou een einde komen; in 1750 kreeg het dorp van de Hertog van Uceda een burgemeester en eigen rechtspraak toegewezen.
In de 70er jaren begon men met het renoveren van Patones de Arriba, waardoor het een museumdorp zou worden, waar vooral kunstenaars wonen en veel restaurants te vinden zijn. Verder ademt het geschiedenis en rust uit, met zijn oude huizen die doen denken aan de architectuur van de zg. 'pueblos negros', de zwarte dorpen van Guadalajara. Het is dan ook een populaire bestemming geworden voor weekendtoerisme en excursies. Daarnaast ligt het dorp een bergachtige omgeving, die tot wandelingen uitnodigt. Een wandeling van Patones naar de 'Pontón de la Oliva' dam is een echte aanrader.
Bereikbaarheid
Vanaf Madrid is Patones de Arriba te bereiken via de A-1 richting Burgos. Neem dan afslag 50 en rij over de N320 naar Torrelaguna en Patones. Volg dan in Patones de borden 'Patones de Arriba'. Auto´s moeten wel buiten het dorp geparkeerd worden.
